سجاد مهری
0

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

برای مشاهده لیست علاقه مندی ها وارد شوید!

مشاهده محصولات فروشگاه

نقاشیخط از سیر تا پیاز

چکیده کوتاه مطلب

نقاشیخط ! هنری پرطرفدار، پرمخاطب و البته آشفته بازاری نابسامان در این روزها، از آموزش نقاشیخط و کالیگرافی گرفته تا فروش تابلو نقاشیخط

مقدمه کوتاهی بر نقاشیخط

در این مقاله از سایت گالری آنلاین و فروشگاه اینترنتی تابلو خط و نقاشیخط سجاد مهری قهفرخی در ذیل عنوان از سیر تا پیاز نقاشیخط هدف گردآوری و ارایه مقالات، متون و مصاحبه هایی است که با بزرگان عرصه هنرهای تجسمی و فعالان در حوزه نقاشیخط انجام شده است.

به این امید که ارایه مطالبی از این دست  در این فضای نو کمکی باشد به هنرجویان و علاقمندان آموزش نقاشیخط

هنردوست عزیز این صفحه ( نقاشیخط از سیر تا پیاز!! ) هر ماه با محتوای جدید به روزرسانی می شود!

 

کالیگرافی معاصر ایران (از کتاب از خوشنویسی تا تایپوگرافی _ عفت السادات افضل طوسی)

به جهت نفوذ نقاشی غربی در طی قرون گذشته و احتمالا به عنوان تکنولوژی چاپ ، ما شاهد تغیراتی نه تنها در زمینه هنر خوشنویسی سنتی ابران بلکه شاهد بروز فرم های جدیدی از خط هستیم.

کارهای جدید هنری که از خوشنویسی و عنصر خط به عنوان واسطه بیانی استفاده کرده اند و چه آنهایی که در پیوند بیشتر با هوشنویسی سنتی و یا آثاری از هنر نقاشی معاصر ایران تجدید بنا یافته اند.

با توجه به ارتباط خط با نقاشی اکسپرسیونیسم انتزاعی ، کاربرد خط در هنر معاصر ایران برای هر دو گروه خطاط و نقاش جلوه های تازه و بدیعی پیدا کرده است. 

 

بعضی از هنرمندان به دفرمه کردن و یا تغییر شکل دادن به خط و عناصر بصری آن به هر نحو کوشیده اند و تلاش کردند از خط سنتی حضوری تازه و جلوه ای نو به با شیوه های مدرن در کارشان ایحاد کنند.

برخی دیگر از هنرمندان از زیبایی های منحصر به فرد خط فارسی بدون افاده ی معنی خاص در کارشان استفاده کردند و گاه نیز بعضی خوشنویسان یا نقاشان کوشیدند از شعر کمک گرفته و با نوشتن اشعار کلاسیک یا شعر نو فارسی مضامینی تصویری در کارشان ارایه دهند. البته ابن گروه اغلب نقاشانی بودند که با توجه به دستاوردهای هنر مدرن و قابلیت های بصری حروف خط را سوژه آثارشان قرار دادند.

کتاب از خوشنویسی تا تایپوگرافی

ازجمله آثار این هنرمندان میتوان به آثار زنده رودی، پیلارام، صادق تبریزی، صادق بریرانی و منصوره حسینی اشاره کرد. این تابلوها علاوه بر اینکه به قلم هنرمندان نقاش خلق شده اند اما به دلیل اینکه عنصر خط سوژه اصلی تابلو است در کتگوری نقاشیخط جای میگیرند. لازم به یادآوری است این حرکت نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای اسلامی اتفاق افتاد.

تعریف نقاشیخط ( نقاشی خط چیست؟ )

تعریف نقاشیخط از نظر عین الدین صادق زاده :  استاد عین الدین صادقزاده هنرمند خوشنویس معاصر در باب تعریف نقاشی خط میگوید:

هر زمان ما به جنبه های کاربردی توجه بیشتری می کنیم خطاطی است. البته با ظهور کامپیوتر ها خوشنویسی هم به دو شکل گوناگون درامد ، بخش هنری و بخش کاربردی. بخش های کاربردی کاربردی تر شد و بخش هنری هنری تر ، بخش هنری را در این میان خوشنویسی و بخش کاربردی را خطاطی مینامیم. آن هایی که به جنبه هنری می پردازند خوشنویس هستند و آنها که به جنبه کاربردی خط میپردازند خطاط هستند.

همه آنها هنرمند و آرتیست نیستند خیلی ها کاتب یا تکنسین هستند، حتی اگر بسیار خوب بنویسند! ظهور رایانه و کامپیوتر این تعریف تفاوت ها را بارزتر و آشکارتر کرد.

تعریف نقاشیخط از زبان صداقت جباری کلخوران : استاد صداقت جباری خوشنویس، طراح گرافیک و استاد دانشگاه درباره تعریف هنر نقاشی خط میگوید:

نقاشیخط در واقع شاخه جدیدی از هنر خوشنویسی است با قرائت امروزی از خوشنویسی به لحاظ اینکه عرصه های مختلفی از از خوشنویسی ، نقاشی و گرافیک را تحت الشعاع قرار میدهد.

صداقت جباری

من سالها خوشنویسی سنتی کار میکردم و این اواخر به نقاشیخط پرداختم و هر کسی بنا به رویکرد اولیه اش ، برخورد نقاشانه ، خوشنویسانه یا گرافیکی با نقاشیخط خواهد داشت. من بیشتر برخورد خوشنویسانه دارم. بیشتر هم به خط نستعلیق می پردازم.

تابلوهای نقاشیخط الزاما” وامدار ادبیات نیستند.

این تابلوها میتوانند با استفاده از فرم حروف و کلمات و فضای رنگی ایجاد شده حالت ایجاد کنند. ولی چون ما ادبیات غنی ای داریم که به سادگی نمیتوان از آن گذشت و چون خط هم در خدمت همین محتوا و ادبیات بوده است من هم از آن استفاده میکنم.

این گفتار و استفاده از ادبیات در تابلوهای نقاشیخط ام باعث شده است که از خلق تابلوی نقاشیخط بدون عنوان پرهیز کنم! من از ادبیات استفاده میکنم و به همین دلیل از تابلوهای نقاشی خط بدون عنوان پرهیز میکنم.

به لحاظ اینکه هنر خوشنویسی ما فضای هندسی عمیقی دارد که روی هندسه ی طلایی اش کار شده است ، فرم خطوط به لحاظ حسن همجواری هم قابل استفاده هستند.

خطوط سنتی ماقبل خط نستعلیق و ثلث بدون اینکه فرم و هندسه حروف ذر آنها بهم بخورد می توانند دستمایه خلق تابلو شوند.این دیگر برمیگردد به توانایی هنرمند که از چه موارد و لوازم و ابزاری برای خلق اثرش استفاده کند. در اینجا هنرمند نقاشیخطکار مثل کارگردانی میشود که از بازیگران مختلف بازی میگیرد.

در نقاشی خط چه به لحاظ فرم و چه فضا و مواد و متریال کار هیچ محدودیتی وجود ندارد.

 

تعریف نقاشیخط از زبان علی شیرازی : استاد شیرازی در بیان این تعریف معتقد است:

نقاشیخط اسمی است که در آن مناقشات زیادی وجود دارد، اسامی متعدد و زیادی روی این هنر جدید  گذاشته اند، نقاشی خط ، خط نقاشی ، خط نگاره ، نگارینه و غیره … که البته خیلی هم اهمیت ندارد.

دست کم این موضوع از دید من خیلی اهمیت ندارد. چون وقتی می گوییم نقاشیهط مخاطب میداند ما دقیقا در مورد چه چیزی صحبت می کنیم.

درباره این که نقاشیخط چیست؟ هم تعریف جامع و کاملی وجود ندارد که باز این هم به نظر من خیلی مهم نیست ، چون چیزی است که سیال است و دایما در حال تغییر است ، برای همین نمی شود به صورت واضحی تعریف اش کرد. به محض اینکه بتواهیم تعریف اش کنیم یک پله به جلو می پرد ، به همین علت من دنبال تعریف اش نیستم. 

ولی عنصر خط حتما در نقاشی خط هست و حتی میتواند به قدری تغییر یافته باشد که با نگاه اول قابل بازشناسی نباشد یا طوری باشد که کار خطاطانه باشد.

نسل الان با چند نگاه و حرف وارد هنر نقاشیخط شده اند ، بعضی از هنرمندان خوشنویس هستند و بنابر این ممکن است که کارشان به خوشنویسی بیشتر تمایل داشته باشد، بعضی دیگر آثاری هستند که هنرمند اصلا گرافیست بوده و به همین علت عنصر گرافیک در کار است ، ممکن است پدید آورنده اثر هنری نقاش بوده باشد و عناصر نقاشی و رنگ در کار بیشتر خودنمایی کنند .

بنابراین می بینید که نمیتوان برای این هنر محدوده های خیلی معینی قائل شد و تعریف دقیقی ار آن ارائه کرد.

تعریف نقاشیخط از جواد بختیاری :  استاد جواد بختیاری هنرمند خوشنویس معاصر در تعریف نقاشیخط میگوید:

با تغییر در ابزار سنتی مثل قلم نی خوشنویسی، کاغذ تحریر و مرکب خطاطی و تبدیل شدن آنها به قلم مو، بوم نقاشی، رنگ روغن، رنگ گواش، رنگ اکریلیک و حتی لعاب کاری شاهد پیدایش هنر نقاشیخط هستیم که سابقه آن هم بسیار دیرینه است. در این آثار باید نوشتار وجه غالب باشد ، در حال حاضر برخی از کارهای اجرا شده و ارایه شده در فضای هنری کشور به جای اینکه نقاشیخط باشند بیشتر بار گرافیکی دارند و فقط در آنها نشانی و حرکاتی از خط یا نشانی از حرکات قلم نی یا وجود کاغذ دیده می‌شود.

این استاد خوشنویسی در ادامه می‌گوید : می‌توان جریان‌های نقاشیخط معاصر ایران را به سه دسته تقسیم کرد :

دسته‌‌‌ای از هنرمندان نقاشیخط با در نظر داشتن اصول زیبایی شناسی خوشنویسی مقید به رعایت اصول و قواعد سنتی خط نستعلیق، شکسته نستغلیق، ثلث یا نسخ هستند و با بهره گیری از رنگی نویسی، کمپوزیسیون و اجرا روی بوم یا بافت های مختلف به تولید آثار نقاشیخط می‌پردازند که استاد جلیل رسولی از این دست هنرمندان می‌باشد.

در آثار دسته دوم هنرمندان نقاشیخط کار بخش خوشنویسانه کار کم میشود.به طوری که بیشتر به ترکیب بندی و رنگ بندی می پردازند ودر کار آنها المان ها یا اشاراتی شبیه به خوشنویسی وحود دارد. هنر این دسته حس هیجانی و ذوق لحظه ای است که با ترکیب بندی و کمپوزسیون بوجود می آید و از نوع هنر تجریدی (آبستره) است.

از نظر فنی کار آنها قائم به ذات عنصر شناخته شده ای نیست بلکه زبان شناخته شده شخصی خود آنهاست. کارهای مرحوم پیلارام در این دسته قرار میگیرند.

جواد بختیاری

دسته سوم نیز با استفاده از مرکب و کاغذ و همنشین کردن آنهابا نقش، کارهایی در عرصه نقاشیخط به وجود آورده اند.

بررسی بازار فروش آثار نقاشیخط و خوشنویسی هنرمندان ایرانی در بازار هنر

در ویدیو زیر که از گالری آرتیبیشن در کانال آپارات برداشت شده است، نشست بررسی بازار فروش آثار هنری و تابلو نقاشیخط ایران را همراه با بررسی پیشینه و تحولات هنر نقاشیخط ایرانی و مقایسه آنها با نمونه های مشابه در جهان عرب، تحولات بازار هنر خاورمیانه به روایت آقای کیانوش معتقدی و کارشناسی دکتر حمیدرضا شش جوانی می بینیم.

علاقمندان زیادی مایل به یادگیری نقاشیخط و آموزش تکنیک های نقاشیخط هستند. در ادامه فیلم آموزش نقاشیخط که از یک ورکشاپ آموزشی که توسط آقای کاظم خراسانی برای معلمان هنر استان خراسان برگزار شده است برای شما عزیزان قرار داده می شود.

قطعا توضیحات آموزشی که ایشان ارایه میکنند برای هنرجویان و هنرآموزان این رشته هنری مفید و کارگشاست، پیشنهاد میکنم ویدئو آموزش هنر زیر را با دقت ببینید و درصورت نیاز اقدام به دانلود فیلم آموزش نقاشی خط فوق کنید!

در ادامه توجه شما را به فیلم کمیاب دیده نشده ای درباره خوشنویسی و طراحی حروف و کاربرد خط در معماری جلب میکنم که قطعا دیدن آن برای علاقمندان به هنرخوشنویسی و نقاشی خط بسیار جذاب خواهد بود …

وسایل مورد نیاز برای نقاشی خط

در این سکشن از مطلب مون سعی میکنم که کلیه ابزار و وسایلی که از اونها توی اجرا و ساخت تابلو استفاده میشه رو معرفی کنم. برای آشنایی بیشتر با ابزار و کاربردشون میتونید به لینک آموزش نقاشیخط در بالای سایت مراجعه کنید…

  • بوم یا بیسی برای ارایه
  • رنگ یا مواد و متریالی برای نوشتن و نقاشی
  • ابزار نوشتن
  • ابزارهایی برای ارایه تابلو

این ها دسته بندی کلی ابزار و متریالی هستند که برای اجرای یک تابلو نقاشی خط بهشون نیازمند هستیم. اما هرکدام زیرمجموعه ها و انواع مختلفی دارند که در ادامه توضیح خواهم داد.

سوالات متداول

معرفی منابع و کتاب های پیشنهادی برای هنرجویان هنر نقاشیخط

این لیست منابع همواره تکمیل می شود، شما هم در کامنت ها پیشنهاد کتاب بدهید …

  • کتاب اصول و مبانی هنرهای تجسمی / محمد حسین حلیمی / انتشارات احیا کتاب
  • کتاب رنگ ایتن / یوهانس ایتن ، محمدحسین حلیمی / سازمان چاپ و انتشارات
  • کتاب مبانی هنرهای تجسمی / عبدالمجید حسینی راد / کتاب درسی هنرستان آموزش و پرورش
  • کتاب مبادی سواد بصری / دونیس ا داندیس ، مسعود سپهر / انتشارات سروش
  • کتاب ترکیب رنگ / حوزه پارامون ، قاسم روبین / انتشارات بهار
  • کتاب مبانی طراحی / دیوید لائور ، محمدتقی فرامرزی / نشر لاهیتا
  • کمپوزیسیون در نقاشی / دیوید فرند ، عزت الله نورپرور / نشر دنیای نو
  • کمپوزسیون / لوئیس ولکانوک ، مریم مدنی / انتشارات مارلیک

سایر کتاب هایی که میتوانند برای هنرجویان و هنراموزان رشته نقاشیخط مفید و کاربردی باشند را در این پست از وبلاگ سایت به طور مفصل تری توضیح خواهم داد. قطعا مطالعه منابع تئوری آموزشی برای هنرمندان این رشته مقید و موثر خواهد بود.

شناخت اشکال بصری حروف الفبا

 آشنایی با رسم الخط های مختلف رایج مثل نستعلیق شکسته نسخ ثلث کوفی

 شناخت کامل مبانی و دانش هنرهای تجسمی

 آشنایی با هنر نقاشی و تکنیک ها و اسلوب نقاشی

 مبانی رنگ و ترکیب رنگ و رنگ شناسی

 آشنایی با خطاطی و توانایی اجرای قطعات خوشنویسی در حد متوسط

 شناخت مبانی و دانش طراحی گرافیک

 آشنایی با خواص مواد و متریال هنری

 شناخت ابزار و آشنایی با کاربرد ابزار هنری و روشهای استفاده از آنها 

از جمله معروف ترین هنرمندان نقاشی خط ایران می توان به اساتید محمد احصایی ، جلیل رسولی ، نصرالله افجه ای ، علی شیرازی ، عین الدین صادق زاده ، صداقت جباری ، خلیل کویکی ، حسین زنده رودی ، رضا رینه ای ، یعقوب سنگ تراش ، پیلارام و رضا مافی اشاره کرد.

از هنرمندان نقاشیخط نسل بعد میتوان محمدرضا شفیعی، کاظم خراسانی، امید گنجعلی ، سجاد مهری، محیا طلوع کیان، شادی طلایی ، مرادفتاحی ، لیلی منتطری و بابک رشوند را نام برد.

هنردوست عزیز این صفحه هر ماه با محتوای جدید به روزرسانی می شود!

قطعا” نظر شما درباره همه جوانب هنر نقاشیخط میتواند برای ما و همراهان این سایت مفید باشد. خوشحال میشویم که سوال ، نقد و نظرتان را در ادامه با ما و علاقمندان به هنرهای تجسمی و هنر به اشتراک بگذارید.

  • چنانچه دیدگاهی توهین آمیز باشد و متوجه اشخاص مدیر، نویسندگان و سایر کاربران باشد تایید نخواهد شد.
  • چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد.
  • چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
  • چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
  • چنانچه دیدگاهی بی ارتباط با موضوع آموزش مطرح شود تایید نخواهد شد.
دیدگاه خود را بنویسید...

  1. سمبرا گفته؛
    08:36 1401/12/18

    سلام ، یه سوال دارم اینکه آیا یادگرفتن نقاشی خط سخت و دشواره؟ ممنون میشم جواب بدین

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *